27 lutego 1875 roku.W tym domu, w rodzinie Jana i Agnieszki Tomaków, przyszedł na świat syn Wojciech, późniejszy biskup przemyski. Dom stał na skraju zachodniej części wsi, w rejonie zwanym Tomakówką. Obok była sadzawka, od której biegł ciek wodny do sadzawki przy karczmie. Bp Tomaka zmarł 6 lutego 1967. Zdjęcie pochodzi z 2005. |
|
Rok 1919.Dziewczyna z Trzebowniska w stroju ludowym. Piękny granatowy gorset z cekinami, spódnica z wyszywaną zapaską, do tego sznury prawdziwych czerwonych korali. Mężatki nosiły na ramionach tureckie chusty, tzw. dybetki. Na zdjęciu wykonanym ok. roku 1919 ANIELA KLOC. |
|
Lato 1920.Kształtują się struktury Wojska Polskiego niepodległej Rzeczypospolitej. Także młodzi mężczyźni z naszej wsi otrzymali przydział ewidencyjny do powstających jednostek. Do zdjęcia pozują poborowi z Trzebowniska, m.in. Ludwik Dodolak i Józef Szczepanik. |
|
8 czerwca 1922.Ślubne zdjęcie ANIELI z d. KLOC i FRANCISZKA BERESIA. Zamieszkali w nowym domu na Końcu. Przy kopaniu jego fundamentów natrafiono na dwie ludzkie czaszki; były to ponoć czaszki najeźdźców tatarskich, którzy łupili wieś w średniowieczu. Dom Beresiów (dziś pod nr 534) był pierwszym we wsi mieszkalnym domem kmiecia wystawionym z cegły. Franciszek Bereś, za działalność w lewicowym ruchu oporu, został zamordowany na jesieni 1944 roku przez Niemców w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Aniela przeszła piekło obozów w Pustkowie i Ravensbruck. Zmarła w 1981 roku. |
|
Rok 1924.Adwokat JAN WCISŁO (dom rodzinny na Skotni), znany w powiecie i w regionie działacz Komunistycznej Partii Polski, zorganizował komórkę KPP także w rodzinnej wsi. Wcisło, jako aktywny działacz opozycji, był prześladowany przez władze sanacyjne, m.in. więziony w Berezie Kartuskiej. Zamordowany przez hitlerowców zimą 1944/45 w krakowskim więzieniu Montelupich, tuż przed wyzwoleniem miasta przez Armię Radziecką. |
|
Rok 1927.Pierwszy most przez Wisłok. Powstał po I wojnie, ok. roku 1921. Wcześniej, bydło na pastwisko przepędzano przez bród, zaś ludzi i furmanki przewożono promem. Po tragicznej powodzi w 1934 roku, most gruntownie przebudowała brygada Jana Świebody z Palikówki. Ta sama ekipa doprowadziła konstrukcję do użytku po przejściu frontu w sierpniu 1944 roku; wycofujący się Niemcy wysadzili dwa przęsła. W 1957 roku w miejscu mostu drewnianego postawiono stalowy. |
|
Maj 1935.Uroczystość Pierwszej Świętej Komuni w parafii p.w. św. Józefa w Staromieściu. Do komuni przystąpiły dzieci ze Szkoły Powszechnej w Trzebownisku, głównie z rocznika 1926. W środkowym rzędzie czwarta od lewej MARIA TOMASIK, po mężu MARIA BEREŚ (zmarła w grudniu 2007). |
|
Wiosna 1938 roku.Uczestnicy kursu kroju i szycia w towarzystwie wójta gminy Trzebownisko JANA KRETA oraz jego małżonki KATARZYNY (siedzą w środku). |
|
Wiosna 1938 roku.W trakcie zajęć kursu kroju i szycia. Przy maszynie ANIELA TOMASIK (po mężu WĘGRZYN). Gościem uczestniczek kursu był wójt gminy JAN KRET. |
|
Lato 1938 roku.Spotkanie nauczycieli z terenu powiatu rzeszowskiego. W trzecim rzędzie w środku (oznaczona X) siedzi MARIA KONASZEWSKA, wieloletnia nauczycielka Szkoły Powszechnej w Trzebownisku. Po wojnie, M. Konaszewska była animatorką życia kulturalnego we wsi; pod jej kierunkiem przygotowywano spektakle teatralne, organizowano wyjazdu do Teatru w Rzeszowie. |
|
Wiosna 1939 roku.Rodzina Kogutków. Z lewej: JAN KOGUTEK – ojciec oraz jego synowie: PIOTR, KAZIMIERZ, JÓZEF (w środku w białej koszuli), STANISŁAW. Z wyjątkiem Józefa, przedwojennego działacza KPP, organizatora lewicowego ruchu oporu w trakcie II wojny, wszyscy zostali zamordowani przez hitlerowców. |
|
Rok 1943.Uczniowie utworzonej przez okupanta Szkoły Zawodowej dla Młodzieży Rolniczej w Trzebownisku. W pierwszym rzędzie siedzą od lewej: Z. Smolarek, nauczycielka K. Osypka, Henryk Bereś, H. Bereś, nauczycielka Maria Smolarek, S. Wcisło, E Mitka, H. Mędrala, Z. Dymiński. W drugim rzędzie od lewej: E. Czyrek, M. Kret, H. Kogutek, S. Majcher, B. Migut, T. Kloc, S. Wiśniewska, S. Rzucidło, B. Wcisło, J. Wiercioch. Stoją od lewej: E. Pietraszek, A. Rzucidło, T. Dzioba, M. Szwagiel, A. Bereś, S. Bereś, H. Bereś, Z. Pietraszek, S. Szwagiel, K. Tomasik, M. Tomasik, M. Tomasik. |
|
8 czerwca 1944.Wyrokiem hitlerowskiego sądu, na karę śmierci skazano 16 patriotów z kilku rzeszowskich powiatów. Wśród skazanych m.in. FRANCISZEK BEREŚ "rolnik z Trzebowniska - za czynny udział w organizacji wywrotowej". Franciszek Bereś ps. Onufry był współorganizatorem struktur lewicowego ruchu oporu - Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej. Pełnił funkcję członka Komitetu Okręgowego PPR, sekretarza Podokręgu partii Rzeszów Północ oraz komendanta Gwardii Ludowej na ten teren. Aresztowany przez Gestapo wraz z żoną Anielą 21 maja 1944 i poddany okrutnym torturom. Oryginał ogłoszenia znajduje się w zasobach Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. |
|
27 października 1945.W Broken Hill w Rodezji (Afryka środkowa) zmarł ks. Franciszek Tomaka, jezuita, pochodzący z Trzebowniska. Od 1925 na afrykańskiej misji w Rodezji Północnej (dziś Zambia). W czasie II wojny spełniał posługi kapelana polskich uchodźców w Lusace. |
|
|
6 sierpnia 1946 roku.MARIA KOGUTEK otrzymała legitymację kombatancką Związku b. Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Od połowy 1943 roku do kwietnia 1945 roku przeszła gehennę obozów w Puskowiu, Oświęcimiu, Ravensbruck i Sachsenhausen. Gestapo przez całą wojnę poszukiwało jej syna JÓZEFA, organizatora lewicowego ruchu oporu, przed wojną członka Komunistycznej Partii Polski. W ostatni dzień lutego 1943 roku, aresztowano całą rodzinę Kogutków (Józef był poza domem). Hitlerowcy zamordowali męża Marii JANA oraz synów PIOTRA, KAZIMIERZA i STANISŁAWA. |
|
Rok 1955.ANIELA BEREŚ z d. KLOC na tle swego rodzinnego domu. wybudowanego na przełomie wieków. Drewniane belki uszczelniano mchem. Okno pochodzi już z lat pięćdziesiątych. |
|
Rok 1955. Członkinie Koła Gospodyń Wiejskich z Trzebowniska, na czele ze swą prezeską MARIĄ KOTARSKĄ, reprezentowały powiat rzeszowski na dożynkach wojewódzkich. Zachwyt wszystkich wzbudziły oryginalne rzeszowskie stroje pochodzące z lat przedwojennych, przekazywane przez matki swoim córkom. |
|
Rok 1957.Trzebowniską parafię kolejny raz odwiedził nasz rodak, ksiądz biskup Wojciech Tomaka, sufragan przemyski. Na pamiątkowym zdjęciu towarzyszą mu działacze b. Komitetu Budowy Kościoła, założonego w 1936. Od lewej: Józef Podolak, Stanisław Pokrzywa (z Nowej Wsi), Andrzej Trzyna, Wojciech Tomaka (kościelny), Józef Chmiel (skarbnik komitetu). Brakuje przewodniczącego Antoniego Beresia (zmarł w 195...) oraz Franciszka Rybaka. |
|
Rok 1959. Dożynki powiatowe. Od lewej: JAN ATAMAN, LUDWIK CIEŚLA, STANISŁAW BEREŚ, WŁADYSŁAW RZUCIDŁO. |
|
28 stycznia 1962.Trzebownisko już w okresie II RP znane było z radykalnych, rewolucyjnych postaw tutejszych chłopów. W trakcie II wojny wieś stała się ośrodkiem silnego ruchu oporu o orientacji lewicowej. Z tego tytułu, kilkakrotnie w 1943 roku i 1944 roku hitlerowska policja polityczna urządzała akcje pacyfikacyjne, celem uwięzienia najbardziej aktywnych działaczy PPR i GL. Część z nich trafiła do więzień i obozów koncentracyjnych. Wydarzenia te upamiętniono w 1962 roku umieszczeniem okolicznościowej tablicy na murach Szkoły Podstawowej. Na zdjęciu: uroczysty wiec mieszkańców zgromadzonych przed szkołą. Z prawej strony, w głębi, widoczny jest, nieistniejący dziś, "stary" Dom Ludowy, mieszczący wówczas Posterunek MO i salę kina.
|
|
28 stycznia 1962.Na budynku Szkoły Podstawowej, obok głównego wejścia, odsłonięto tablicę upamiętniającą poległych i pomordowanych w czasie II wojny mieszkańców wsi. Udokumentowano śmierć z rąk niemieckiego okupanta co najmniej 25 osób. Na zdjęciu: grupa kombatantów wraz z przedstawicielami władz na schodach szkoły. |
|
Wiosna 1969 roku.Trwały prace przy fundamentach nowych obiektów Szkoły Podstawowej. Na czele Społecznego komitetu Rozbudowy Szkoły stanął STANISŁAW TOAMAKA. Na zdjęciu: uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego. Treść aktu odczytała WŁADYSŁAWA BEREŚ, przewodnicząca Komitetu Rodzicielskiego. Pierwszy z lewej: JÓZEF KOGUTEK, kombatant II wojny, organizator lewicowego ruchu oporu, po wojnie osiadł w Zakopanem. |
|
6 lipca 1969 roku.Zmarł wieloletni proboszcz ks. JAN BIELECKI. Na zdjęciu od lewej: WOJCIECH TOMAKA – kościelny, ks. JÓZEF WĄSIK– wikary, GRAJEWICZ – stary organista, ALFRED KOZŁOWSKI – organista. |
|
8 lipca 1969 roku.Na parafialnym, cmentarzu odbył się pogrzeb ks. JANA BIELECKIEGO. Był proboszczem w Trzebownisku w latach 1955 – 1969. |
|
27 maja 1974 roku.Grupa kombatantów II wojny oraz działaczy społecznych i gospodarczych wsi Trzebownisko. Zdjęcie wykonano przy okazji uroczystości odznaczenia wsi Krzyżem Grunwaldu II klasy za zasługi w walce z hitlerowskim okupantem. Stoją kolejno od lewej: DOMINIK OBACZ – działacz polityczny i społeczny, JÓZEF KOGUTEK – członek KPP, więzień Berezy Kartuskiej, żołnierz GL, organizator antyhitlerowskiego ruchu oporu na Rzeszowszczyźnie, po wojnie mieszkał w Zakopanem, MARIA BEREŚ – kombatantka, JAN TOMASIK s. Józefa (stoi w II rzędzie) – kombatant, uczestnik walk pod Monte Cassino, ANIELA BEREŚ – więźniarka obozów koncentracyjnych w Oświęcimiu i Ravensbruck, prezes koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, LUDWIK OSYPKA (II rząd) – żołnierz Września 1939, ANDRZEJ TOMASIK – kombatant, MARIA KOGUTEK – więźniarka Oświęcimia i Ravensbruck, matka Józefa Kogutka, WŁADYSŁAW MITKA – sekretarz Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej, WOJCIECH SZCZEPANIK – uczestnik ruchu oporu, AGNIESZKA TOMAKA – więźniarka Oświęcimia i Ravensbruck, TADEUSZ BEREŚ (II rząd) – działacz społeczny, WALENTY TOMAKA (III rząd) – b. poseł na Sejm, HENRYK BEREŚ (II rząd) – kombatant, prezes Zarządu Powiatowego ZboWiD, współorganizator LZS, PIOTR WISZ – b. członek KPP, kombatant, b. przewodniczący GRN, STANISŁAW BEREŚ (z tyłu) – kombatant, żołnierz ruchu oporu ZWZ, JÓZEF WILK – kombatant, żołnierz I Armii WP, TADEUSZ SZWAGIEL (II rząd) – kombatant, żołnierz I Armii WP, JAN TOMASIK "Buda" (II rząd) – kombatant Września 1939, jeniec stallagu, JAN SKRABUCHA – kombatant, BOLESŁAW RZUCIDŁO (III rząd) – działacz sportowy, JAN MAJCHER (II rząd) – działacz społeczny, MIECZYSŁAW PISKORNIK (II rząd) – kombatant, żołnierz I Armii WP, EUGENIUSZ SZWAGIEL (ostatni z prawej) – sołtys wsi. |
|
25 sierpnia 1974 roku.Wiejskie dożynki przygotowane według starego rytuału. Zespół Pieśni i Tańca "Kumosy" oraz członkinie Koła Gospodyń Wiejskich. Siedzą od lewej: MARIA BIENIEK, ELŻBIETA WCISŁO (współorganizatorka Zespołu), MARIA TOMASIK, BOGDAN ĆWIOK, MARIA CZYREK, ........KOGUTEK, JANINA BEREŚ, MARIA BIENIEK, JAN WCISŁO, MAREK TOMASIK, LUCYNA BEREŚ, JANINA RZUCIDŁO, PIOTR BEREŚ, MARIA KOGUTEK, KRYSTYNA GRELA, MARIA RZESZUTEK, CZESŁAWA BEREŚ. |
|
25 sierpnia 1974 roku.Zespół Pieśni i tańca "Kumosy" w trakcie tradycyjnych dożynek wiejskich. Stoją od lewej: JAN WILK (skrzypce), ........WILK (skrzypce), ALFRED KOZŁOWSKI (akordeon), STANISŁAW KOGUTEK (basy), ZENON STEC. Siedzą w środku: ELŻBIETA WCISŁO, LUCYNA TOMAKA, KRYSTYNA GRELA, MAREK TOMASIK, MARIA BIENIEK, ELŻBIETA DAWID, red. RYSZARD BEREŚ – animator życia kulturalnego we wsi, LESZEK BEREŚ. Siedzą z przodu: BOGDAN ĆWIOK, JANINA RZUCIDŁO, za nią brat RYSZARD RZUCIDŁO, JÓZEF SZARY, MARIA TOMASIK, JAN WCISŁO, LUCYNA BEREŚ, PIOTR BEREŚ, MARIA KOGUTEK. |
|
25 sierpnia 1974 roku.Prezydium dożynek wiejskich. Od lewej stoją: WALENTY TOMAKA - b. poseł do Sejmu PRL I kadencji (1952-1956), ANIELA BEREŚ - więźniarka obozów koncentracyjnych, prezes koła ZBoWiD, JAN DZIADOSZ - prezes GS w Jasionce, FRANCISZEK PIECZONKA – długoletni samorządowiec, ANIELA SZARY - działaczka KGW, starościna dożynek, BRONISŁAW DUBIEL - naczelnik gminy, DOMINIK OBACZ – działacz społeczno - polityczny, radny, starosta dożynek, EUGENIUSZ SZWAGIEL - sołtys wsi, MICHAŁ KIERUŃCZAK - kierownik Kółka Rolniczego w Trzebownisku. |
|
Koniec maja 1978 roku.Uroczystość oddania do użytku sieci gazowej w Trzebownisku. Symbolicznego przecięcia wstęgi dokonał MIECZYSŁAW BEREŚ, przewodniczący Gminnego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Obok z prawej stoi EUGENIUSZ SZWAGIEL – sołtys wsi, kierujący zarazem Społecznym Komitetem Gazyfikacji. |
|
Koniec maja 1978.Trzebownisko jako jedna z pierwszych wsi w powiecie została zgazyfikowana. Uroczystość oficjalnego uruchomienia sieci gazowej. Na zdjęciu od lewej: TADEUSZ BEREŚ, HENRYK KOT, CZESŁAW SZLUZ, MIECZYSŁAW BEREŚ, DOMINIK OBACZ, EUGENIUSZ SZWAGIEL, STANISŁAW CHŁANDA. |
|