Wczytywanie strony ....
Od jednoklasówki po gimnazjum
Jak podaje dr Józef Świeboda w pracy „Trzebownisko i jego strażacy”, prawdopodobnie we wrześniu 1873 roku podjęła działalność 1 – klasowa szkoła w Trzebownisku jako filia 4 - klasowej Szkoły Ludowej męskiej w Rzeszowie (późniejszej Szkoły Ludowej nr 1 im. A. Mickiewicza przy ul. Bernardyńskiej). W roku szkolnym 1877/1878 filia w Trzebownisku uzyskała status samodzielnej placówki. Aż do 1913 roku Szkoła Ludowa w Trzebownisku była jednoklasówką (jednoizbówką).
Lekcje prowadzone przez jednego etatowego nauczyciela, później zaś (z początkiem XX wieku) wspomaganego przez 2 – 3 nadetatowe młode nauczycielki z prywatnego seminarium nauczycielskiego, obejmowały naukę religii, czytania, pisania, rachunków, podstawowych elementów z historii, fizyki i geografii, a także zajęcia z ręcznych robót kobiecych oraz gimnastyki (dla chłopców). Religii uczył ks. Józef Stafiej dojeżdżający ze Staromieścia. Zajęcia, w których uczestniczyli uczniowie w wieku 7 – 14 lat były łączone. Gdy jedna grupa uczyła się po cichu np. rysunku, druga głośno przyswajała sobie umiejętność czytania i pisania. I na tym kończyła się edukacja wiejskiej młodzieży. Do I wojny tylko jeden uczeń z Trzebowniska kontynuował dalszą naukę. Był nim Wojciech Tomaka (późniejszy biskup przemyski).
W roku szkolnym 1912/1913 szkołę przekształcono na 2 – klasową (dwuizbową). Dużą salę lekcyjną przedzielono ścianą. Dzieci z obowiązkiem szkolnym było w tym okresie od 180 – 200, aczkolwiek nie wszystkie zjawiały się na zajęciach.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, szkoła zmieniła nazwę na Szkołę Powszechną. Wynajęto trzecią salę lekcyjną. W latach dwudziestych, po zakończeniu nauki w wiejskiej szkółce kilku uczniów najzdolniejszych bądź pochodzących z najbogatszych rodzin kontynuowało naukę w 4 – klasowych szkołach w Staromieściu, Zaczerniu bądź w Rzeszowie, a później w szkołach średnich, głównie w I Gimnazjum w Rzeszowie przy ul. Pańskiej (dziś 3 Maja), bądź Krajowej Szkole Rolniczej w Miłocinie.
Po wejściu w życie reformy oświatowej w 1932 roku, Szkoła Powszechna w Trzebownisku otrzymała II stopień organizacyjny, przysługujący placówkom realizującym program sześciu klas i zatrudniającym 3 – 4 nauczycieli.
Poszerzenie zakresu nauczania spowodowało konieczność wybudowania nowego jednopiętrowego budynku dla szkoły. W listopadzie 1937 roku nauczyciele i uczniowie przenieśli się ze starej szkółki do ukończonych pomieszczeń na parterze nowej szkoły (obiekt ten do dziś służy dzieciom i młodzieży SP). Od września 1938 roku pracują w szkole 4 siły nauczycielskie.
Jak odnotowano w szkolnej kronice „na rok szkolny 1939/1940 zapisało się do tutejszej szkoły 280 dzieci, z czego jedna trzecia pochodziła z sąsiednich gromad: Nowej Wsi, Terliczki i Załęża. W tym też roku szkoła miała otrzymać III stopień organizacyjny i miała być zamianowana piąta siła nauczycielska. Przeszkodził temu wybuch wojny”.
27 września 1939 roku Niemcy zajęli budynek szkolny na kwaterę. Zniszczono dokumenty w szkolnej kancelarii, zdemolowano wyposażenie klas (ławki). Zajęcia podjęte w październiku 1939 roku odbywały się w wynajętych izbach w domach prywatnych, m.in. w chałupie Duszów. Od września 1940 roku do września 1941 nastąpiło całkowite zawieszenie zajęć szkolnych
Z chwilą wybuchu wojny ze Związkiem Radzieckim w czerwcu 1941 roku, wojska niemieckie opuściły budynek. Rok szkolny 1941/42 rozpoczęło 231 uczniów w systemie siedmioklasowym, zaś na rok 1942/43 zapisało się 242 uczniów.
W latach 1941 – 43 na terenie wsi funkcjonowała ponadto Publiczna Szkoła Zawodowa dla Młodzieży Rolniczej. Starsza młodzież uczyła się tu rolnictwa, zajęć domowych i religii. Były też zajęcia nazwane: korespondencja polska i rachunki.
W październiku 1943 roku Werhmacht znów zarekwirował pomieszczenia szkoły powszechnej; tak pozostało już do końca okupacji hitlerowskiej. Zajęcia szkolne próbowano organizować w dwu małych izbach chłopskich.
Pierwszy rok szkolny po wyzwoleniu rozpoczął się 8 września 1944 roku. Do szkoły uczęszczało 257 dzieci, w tym do klas VI i VII także uczniowie z Nowej Wsi. Zajęcia prowadziło 5 nauczycieli.
W październiku 1948 roku uruchomiono akcję dożywiania dzieci. 14 października 1949 roku w budynku szkoły otwarto Publiczne Przedszkole. Nawiązywało ono do działającej w latach 1925 – 1939 ochronki prowadzonej przez siostry służebniczki ze Staromieścia. Do przedszkola zapisano 21 dzieci.
Miesiąc później, 15 listopada 1949 roku uruchomiono świetlicę szkolną. Była czynna przez cztery dni w tygodniu od godziny 16 do 18. Przebywające w niej dzieci otrzymywały podwieczorek.
W ramach ogólnokrajowej akcji likwidacji analfabetyzmu, także w Trzebownisku zorganizowano kurs nauki czytania i pisania dla dorosłych. Zajęcia takowe od października 1949 do marca 1950 roku prowadził kierownik szkoły Stanisław Sztajer. Jak zapisano w kronice szkolnej „ na 6 – ciu zapisanych analfabetów 3 kończy kurs z wynikiem dodatnim”.
W roku szkolnym 1964/65 w szkole pracowało 9 nauczycieli, mając pod opieką 280 uczniów. Jesienią 1964 roku ukonstytuował się Komitet Rozbudowy Szkoły, albowiem pamiętający lata trzydzieste budynek stawał się coraz bardziej ciasny. W roku 1966/67 kiedy na naukę uczęszczało 305 dzieci utworzono oddziały podwójne; zaszła konieczność prowadzenia zajęć na dwie zmiany.
W kwietniu 1969 roku przystąpiono do ubijania fundamentów po nowe skrzydło budynku SP. Do szkoły dotarła woda z uruchomionego wodociągu wiejskiego.
W roku szkolnym 1971/72 zajęcia w szkole prowadzi 14 nauczycieli, w tym po raz pierwszy w klasie ósmej: 15 czerwca 1972 kończy ją 40 uczniów, z tego 39 chce kontynuować naukę w szkołach średnich.
W nowy rok szkolny 1973/74 Szkoła Podstawowa w Trzebownisku wchodzi w roli Gminnej Szkoły Zbiorczej. W szkole uruchomione zostają 3 oddziały klas uzawodowionych (VI, VII, VIII). W styczniu 1974 roku uczniowie zapełniają nowe sale lekcyjne w nowo wybudowanym skrzydle Gminnej Szkoły Zbiorczej. W nowej sali gimnastycznej odbywa się wielka choinka noworoczna.
91 uczniów, 17 oddziałów, 20 nauczycieli, 11 sal lekcyjnych, 3 klasopracownie, świetlica, nowoczesna sala gimnastyczna – taki jest stan posiadania Gminnej Szkoły Zbiorczej, która po oddaniu do użytku nowego skrzydła i remoncie starej części szkoły rozpoczęła rok szkolny 1974/75. Do Trzebowniska dojeżdżają na zajęcia uczniowie VII i VIII klasy z Nowej Wsi oraz 49 uczniów klas uzawodowionych.
Rok szkolny 1977/1978 podjęło 394 uczniów w 17 oddziałach. Dla dzieci 6-letnich utworzono dwa ogniska przedszkolne. Ponad 100 dzieci korzystało ze świetlicy, zapewniającej im codzienne dożywianie.
Zgodnie z założeniami reformy oświaty, która wystartowała w roku 1978/1979, dzieci objęte zostały obowiązkiem nauki w szkole 10 – letniej. Uczniowie pierwszych klas z nauczaniem początkowym, edukowani były według nowego programu 10 – latki. Od tej pory część dzieci nauczana była w starym systemie, część w nowym, który stopniowo, z każdym następnym rokiem, obejmował kolejne roczniki.
Z kroniki szkolnej o zakończeniu roku 1979/80: Tylko 2 uczniów nie uzyskało promocji do klas następnych. Wszyscy absolwenci klas VIII podjęli naukę w szkołach ponadpodstawowych.
Rok 1981 przebiegał w regionie pod znakiem strajków i protestów społecznych. Objęły one również niektóre środowiska szkolne. W naszej gminie wszystkie placówki oświatowe pracowały bez przerw. Dopiero po 13 grudnia 1981, w związku z ogłoszeniem stanu wojennego w Polsce i dramatyczną sytuacją energetyczną, decyzją administracyjną zarządzono przerwę w nauce od 14 grudnia do 4 stycznia.
Mimo napięcia społecznego, Szkoła funkcjonowała normalnie, realizując ciążące na niej zadania. Rok szkolny 1981/82: naukę pobiera 396 uczniów, do dwu ognisk uczęszcza 30 sześciolatków, ponad 100 dzieci korzysta ze świetlicy, gdzie podawane są obiady (także dla nauczycieli).
W związku z transformacją ustrojowo – gospodarczą, spore zmiany odnotowano również w systemie wychowawczym i sposobie kierowania szkołą. W lutym 1990 roku przeprowadzono weryfikację kadry kierowniczej. Rada Pedagogiczna w tajnym głosowaniu udzieliła zaufania dotychczasowemu dyrektorowi Szkoły Janowi Mierzwie oraz zastępcy dyrektora Janinie Kościak.
We wrześniu 1990 roku do szkoły wróciła nauka religii. W tym samym roku szkolnym wprowadzono nowy system oceniania, klasyfikowania i promowania. W życie weszły szkolne oceny 1 i 6. Szkoła przestała nosić imię Marcelego Nowostki; w związku z tym z muru szkoły zdjęto okolicznościową tablicę. W roku szkolnym 1990/91 naukę pobierało 416 uczniów w klasach I – VIII oraz 60 uczniów w oddziałach przedszkolnych. Tylko jeden uczeń nie otrzymał promocji.
10 października 2001 roku Szkoła Podstawowa w Trzebownisku otrzymała imię ks. bpa Wojciecha Tomaki, w 2004 roku Rada Rodziców ufundowała szkole nowy sztandar.
W 1999 roku weszła w życie kolejna reforma szkolnictwa podstawowego i średniego. Wprowadzono 3 stopnie kształcenia:
Obowiązek utworzenia i prowadzenia gimnazjów scedowano na samorząd lokalny i nauczycieli. W życie weszły nowe programu nauczania, co wymusiło konieczność objęcia wielu nauczycieli kursami kwalifikacyjnymi i systematycznym szkoleniem.
Decyzją Rady Gminy w Trzebownisku z 4 marca 2004 roku (skorygowanej w 2005 roku) w roku szkolnym 2006/07 na terenie naszej gminy funkcjonują następujące gimnazja publiczne:
W roku szkolnym 2006/2007 w Szkole Podstawowej w Trzebownisku naukę pobiera 254 uczniów w ramach 12 oddziałów. Szkoła zatrudnia 32 nauczycieli. Do filii w Terliczce uczęszcza 21 uczniów do dwu oddziałów.
W Gimnazjum Publicznym w Trzebownisku w roku szkolnym 2006/2007 uczy się w trzech klasach 158 uczniów. Zajęcia w ramach 7 oddziałów prowadzi 18 nauczycieli.
Opracował: red. RYSZARD BEREŚ
36-001 Trzebownisko, powiat rzeszowski
Napisz do nas 