Rozwój bazy materialnej oświaty

Zajęcia w pierwszych latach nauki odbywały się w drewnianym budynku z jedną izbą (mieścił się on na placu – dziś niezabudowanym - w sąsiedztwie stawu; na miejscu sadzawki, którą później zasypano, stoi dziś Ośrodek Zdrowia). Pierwszy budynek szkolny spłonął w tragicznym pożarze w 1888 roku, który strawił dwie trzecie wsi. Zajęcia przerwano na dwa lata. Gmina przystąpiła do odbudowy szkoły. Z cegły wyprodukowanej w prowizorycznej cegielni na pastwisku, postawiono nowy budynek, który stanął na miejscu poprzedniczki. Urządzono w nim jedną dużą salę lekcyjną oraz mieszkanie dla kierownika szkoły (kuchenka plus dwie małe izdebki).

Jeszcze przed I wojną światową, dużą salę szkolną przedzielono ścianą i w ten sposób zajęcia można było prowadzić w dwu pomieszczeniach; gmina zakontraktowała więc drugiego nauczyciela. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, szkoła zmieniła nazwę na Szkołę Powszechną. Trzecia izbę lekcyjną wynajmowano początkowo w starej kancelarii gminnej, potem w „starym” Domu Ludowym.

Po utworzeniu gmin zbiorczych w 1935 roku, gromada Trzebownisko postanowiła za sprzedany las wybudować nową dużą szkołę. W ciągu roku 1936 na krzyżówce drogi na Łąkę i Nisko wzniesiono z cegły jednopiętrowy budynek i przykryto go dachówką. W roku 1937 udało się wykończyć 3 sale lekcyjne na parterze, dzięki czemu nowy rok szkolny rozpoczął się już w nowej siedzibie szkoły. Jak odnotowano w kronice: „zakupiono 60 ławek dwuosobowych malowanych, 2 szafy i biurko z funduszów uzyskanych z imprez oraz dobrowolnych datków”. Stary budynek szkoły przejął funkcję siedziby władz gminy, potem od 1954 roku gromady.

W 1938 roku wykończono mieszkanie kierownika szkoły, wprawiono wszystkie okna na piętrze, założono podłogi z desek, postawiono piece w 3 ubikacjach. W roku szkolnym 1938/39, można było prowadzić zajęcia we wszystkich 6 salach lekcyjnych.

27 września szkołę zajęli Niemcy na kwatery. Włamawszy się do kancelarii szkolnej żołdacy hitlerowscy zniszczyli obrazy, krzyże, książki, akta (w tym starą kronikę szkoły). Zabrano 20 ławek i przerobiono je na siedzenia do ciężarówek. W związku z tym, naukę rozpoczęto w listopadzie 1939 roku w wynajętych we wsi izbach. Okupant zabronił nauczycielom używania polskich podręczników. W okresie wrzesień 1940 – wrzesień 1941 Niemcy zawiesili funkcjonowaniem placówki szkolnej.

Dopiero po napadzie Hitlera na Związek Radziecki w czerwcu 1941 roku, Niemcy opuścili kwatery w szkole. Zatem od września 1941 roku można było wznowić zajęcia w budynku szkoły. Ponownie w październiku 1943 roku okupant wyrzucił dzieci i nauczycieli z ich szkoły; kolejny raz zaszła konieczność przeniesienia się do dwu izdebek na terenie wsi. Taki stan trwał do wyzwolenia w sierpniu 1944 roku.

W tym ostatnim roku hitlerowskiej okupacji, który był też okresem okupacji trzebowniskiej szkoły, uległa ona ogromnej dewastacji. Rozburzono piece, wyrwano część drzwi i okien. Podczas walk frontowych w dniach 30 lipca – 2 sierpnia wybuch pocisku zniszczył część dachu oraz wiele szyb w oknach szkoły oraz sąsiednich zabudowań.

Mimo tych zniszczeń i braków, 8 września w budynku Szkoły Powszechnej w Trzebownisku rozpoczął się nowy rok 1944/45. Nauką objęto 257 dzieci: prowadziło je 5 nauczycieli. Ze środków uzbieranych wśród mieszkańców udało się rychło naprawić dach, wstawić szyby i drzwi, doprowadzić do używalności piece, zakupić 20 ławek i 3 stoły, zamontować 3 tablice, nabyć opał na zimę. Resztę niezbędnych prac wykonano na wiosnę 1945 dzięki subwencji z Urzędu Powiatowego. W następnych miesiącach udało się ogrodzić budynek siatką oraz zakupić żelazny piec do jednej z klas. Z Inspektoratu Szkolnego przywieziono, jak podaje szkolna kronika: 2 mapy fizyczne Europy i Azji, linię, ekierkę, kątomierz, cyrkiel, oraz warsztat do robót ręcznych.

W lutym 1947 roku budynek zelektryfikowano. Ze środków Komitetu Rodzicielskiego uzyskanych z organizacji imprez zakupiono m.in. 40 lektur szkolnych do biblioteki. Zarząd Gminy dostarczył 10 ławek i stół. Drużyna harcerska urządziła wieczór św. Mikołaja i Święto Matki. Z zebranych datków zakupiono namiot 20 – osobowy, szafę na książki i przybory sportowe. Koło PCK wysłało żołnierzom na Gwiazdkę 24 paczki z upominkami.

Wielkim wydarzeniem dla uczniów było uruchomienie, przydzielonego przez Społeczny Komitet Radiofonizacji Kraju, radioodbiornika marki „AGA”; we wrześniu 1948 roku przywiózł go z Krakowa Stanisław Sztajer. W listopadzie tego roku, w salach lekcyjnych zawisło 7 głośników; program emitowany przez Radiowęzeł Polskiego Radia w Rzeszowie docierał droga przewodową.

Inwestorem wielu doraźnych jak i większych przedsięwzięć był Komitet Rodzicielski, który gromadził środki pochodzące ze składek rodziców oraz z urządzanych często imprez (zabaw). M.in. w 1950 roku Komitet zafundował szkole: 2 szafy, 3 miednice, dzbanki, ręczniki, mydelniczki, zegar ścienny. Siedem umywalek ufundował Zarząd Gminy. Oprawiono 60 książek do biblioteki szkolnej, która wówczas liczyła 400 pozycji.

W 1953 roku Komitet Rodzicielski urządza 5 zabaw, zaś dochód z nich przekazano na nowe ogrodzenie obiektów szkolnych. Równocześnie, działacze Komitetu wraz z kierownictwem szkoły przystąpili do budowy małego budynku gospodarczego, usytuowanego obok szkolnych ustępów. Latem 1957 roku, przed głównym wejściem postawiono nowe schody.

W związku z ogólnopolską akcją „1000 szkół na Tysiąclecie Polski”, w 1959 roku powstał Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły i rozpoczął zbiórkę środków na ren cel. Podczas wakacji 1965 roku, ze środków budżetowych udało się otynkować budynek szkolny. Trwała zbiórka społecznych pieniędzy na rozbudowę szkoły. Zakupiono 100 tys. sztuk cegły, 20 ton wapna palonego, 100 m.sześć. żwiru Na wiejskim zebraniu zapada decyzja o rozbiórce usytuowanego od strony Wisłoka „starego” Domu Ludowego (mieściło się tu m.in. kino, posterunek MO) i przekazaniu placu pod nowe skrzydło szkoły.

Latem 1968 roku, w czynie społecznym, przystąpiono do kopaniu podpiwniczenia przyszłego budynku. W kwietniu 1969 roku trwają prace przy ubijaniu fundamentów. Także na wiosnę 1969 szkoła zostaje podłączona do, uruchamianej właśnie, wiejskiej sieci wodociągowej. Szkolna studnia przechodzi „na emeryturę”.

Trwają prace przy rozbudowie Szkoły Podstawowej. Posuwają się w wolnym tempie ze względy na braki materiałowe i kłopoty z wykonawcami. Społecznicy z Komitetu Rozbudowy Szkoły, którym kieruje Stanisław Tomaka, wykorzystują różne sztuczki i metody, aby pozyskać nowe środki finansowe, głównie z budżetu państwa, aby „załatwić” deficytową blachę, materiały instalacyjne (elektryczne, wodno – kanalizacyjne, c.o., itd.). Tymczasem ciasnota w szkole dokucza coraz dotkliwiej. Na początku lat siedemdziesiątych nauka odbywa się na pełne dwie zmiany; dwa oddziały klas drugich uczą się w wynajętych prywatnych pomieszczeniach.

W związku z reformą administracyjna kraju, i faktem, że Szkoła w Trzebownisku w 1973 roku przejęła rolę Gminnej Szkoły Zbiorczej, przyśpieszono roboty wykończeniowe przy wznoszonych obiektach. W styczniu 1974 roku, po feriach zimowych, uczniowie wchodzą do części sal lekcyjnych w nowym obiekcie. W sali gimnastycznej zorganizowano choinkę noworoczną. Równocześnie, przeprowadzono remont sal lekcyjnych w starej części.

Rok szkolny 1974/75 grono 391 uczniów z 17 oddziałów rozpoczyna w nowym, w pełni wyposażonym w sprzęt, skrzydle szkoły. Inauguracja roku odbyła się w nowoczesnej sali gimnastycznej. Odtąd, nauczyciele i ich podopieczni mają do dyspozycji (łącznie w części starej i dobudowanej) 11 sal lekcyjnych, świetlicę przygotowaną na wydawanie posiłków dla 100 osób, 3 klasopracownie, salę gimnastyczną.

Stworzenie lepszych warunków do uprawiania sportu było magnesem ściągającym do szkolnych drużyn dziesiątki dziewcząt i chłopców; ich talent połączony z pasją nauczycieli w.f., zaowocowały znakomitymi wynikami na szkolnych spartakiadach i mistrzostwach, m.in. w takich dziedzinach jak piłka nożna czy biegi przełajowe. Zdecydowana poprawa warunków do nauki i wychowania, przy wydatnym wsparciu i zaangażowaniu całego środowiska, zaprocentowała również aktywizacją życia kulturalnego wsi. Młodzi, zachęcani przez swych rodziców, tworzyli nowe zespoły artystyczne będące chlubą na wiejskich i gminnych uroczystościach, popisujące się na różnych przeglądach i pokazach.

W latach osiemdziesiątych i w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych, szkoła dysponowała tą samą powierzchnią lokalową. Rzecz jasna, z każdym rokiem poprawiało się doposażenie techniczne budynków (np. przejście z ogrzewania węglowego na gaz), wyposażenie klaso - pracowni, stan terenów wokół szkoły (m.in. w 1992 roku położono asfalt na placu szkolnym oraz wyasfaltowano boisko do koszykówki). Na wiosnę 1993 roku rozpoczęto wymianę stropów, stolarki oraz podłóg na parkiety w starej szkole; w związku z tym obiekt na wiele miesięcy wyłączono z zajęć; znów więc zaszła konieczność prowadzenia nauki na 2 zmiany.

W latach 1996 – 1997 trwa kolejny etap rozbudowy Szkoły Podstawowej. Nad nową częścią obiektu, wzniesionego w latach 1968 – 1974, dobudowano II piętro oraz rozbudowano I piętro nad wejściem do budynków. Dzięki temu powstały kolejne cztery klasopracownie, oraz zgodne z normami korytarze, a także duży pokój nauczycielski. Od podstaw zmodernizowano salę gimnastyczną, która otrzymała nowy parkiet, nowe okna, oświetlenie oraz ocieplenie zewnętrzne. Wszystkie klasopracownie wyposażono w nowy sprzęt i meble.

Z chwilą wprowadzenia kolejnej reformy oświaty, w 1999 roku, zaszła konieczność podziału na dwie odrębne samodzielne jednostki: szkołę podstawową i gimnazjum. W celu sprawnej realizacji nowych programów nauczania, doposażono dotychczasowe klaso - pracownie, bądź utworzono nowe.

SZKOŁA PODSTAWOWA w której w roku szkolnym 2006/07 uczy się 257 uczniów w 12 oddziałach, posiada klasopracownię informatyki.

W GIMNAZJUM w roku szkolnym 2006/07 uczy się 158 uczniów w ramach 7 oddziałów, korzystając z klasopracowni przedmiotowych do: języka polskiego, matematyki, biologiczno – chemicznej, historyczno – biologicznej, językowo – artystycznej, technicznej, oraz nowocześnie wyposażonej pracowni komputerowej z dostępem do Internetu.

Dzieci i młodzież z obydwu jednostek oświatowych korzystają ponadto z sali gimnastycznej, boisk sportowych, świetlicy i stołówki, gabinetu higienistki, a także nieodpłatnie z krytej pływalni „Fala” w Nowej Wsi.

Reforma oświaty w 1999 roku unaoczniła, iż potrzebą chwili jest budowa oddzielnego obiektu dla Publicznego Gimnazjum. Po kilku latach przygotowań i dyskusji (m.in. nad kwestią lokalizacji nowego budynku), w 2004 roku przystąpiono do praktycznych prac projektowych, zaś w marcu 2006 ekipy budowlane weszły na plac inwestycji. Zlokalizowano ją na terenie dawnego stadionu sportowego, który przez lata był również miejscem różnych uroczystości oraz imprez, nazwanego przez naszych dziadków mianem „Grunwald”. Cały obiekt szkolny (wraz z terenami zielonymi i parkingami) zajmie obszar ok. 2 ha.

Budynek gimnazjum to obiekt 1 – piętrowy. Na parterze znajdzie lokum oddział przedszkolny o 2 dużych salach, wraz z zapleczem sanitarno – higienicznym, świetlicą i pomieszczeniami dla personelu. Ponadto na parterze znajdą miejsce: stołówka wraz z kuchnią, szatnie i część administracyjna (kancelaria gimnazjum i gabinet dyrektora).

Na I piętrze, gimnazjum dysponować będzie 6 salami lekcyjnymi wraz z gabinetami, dużą pracownią komputerową a także salką do ćwiczeń fizycznych (areobik, gimnastyka korekcyjna) i salką dla kółek zainteresowań. Ciągi komunikacyjne tak zaprojektowano, aby umożliwić w godzinach pozalekcyjnych korzystanie z komputerów i urządzeń do ćwiczeń przez mieszkańców wsi.

Przy budynku szkoły powstanie sala gimnastyczna z boiskiem o wymiarach 12x24 m oraz zapleczem (szatnie, natryski, magazyny). Na zewnątrz urządzone zostaną boiska sportowe do piłki ręcznej i tenisa ziemnego, bieżnie a także rozległe parkingi. W budynku sali gimnastycznej znajdą się ponadto pomieszczenia dla wiejskiego Ludowego Klubu Sportowego (szatnie, natryski, pokoje dla sędziów) z oddzielnym wejściem. Chodnik połączy obiekty szkolne ze, zlokalizowanym w pobliżu, stadionem LKS.

Do końca 2006 roku wykonawca zrealizował stan surowy zamknięty budynków szkoły i sali gimnastycznej. Łagodna zima umożliwia prowadzenie w środku prac instalacyjnych, stąd dotychczasowe zaawansowanie robót jest zadowalające. Całość inwestycji ma kosztować około 10 mln złotych. Do tej pory na same roboty budowlane wydatkowano z budżetu gminy niecałe 3 mln złotych.

Termin zakończenia prac przy całym obiekcie wraz z infrastrukturą, wyznaczono na koniec lipca 2008, tak, aby rok szkolny 2008/09 młodzież rozpoczęła już w nowym pięknym gimnazjum.

W poniedziałek, 1 września 2008 roku, uczniowie trzebowniskiego Gimnazjum rozpoczęli nowy rok szkolny 2008/2009 w nowym obiekcie. Własne piękne lokum otrzymało też wiejskie przedszkole, opuszczając – po 16 latach – tymczasowe pomieszczenia w Domu Parafialnym.

Po szczegółowe informacje na ten temat odsyłamy do AKTUALNOŒCI oraz do działu FOTO.

Opracował: red. RYSZARD BEREŚ