Cmentarz parafialny w Trzebownisku. Jest świadectwem tożsamości naszych przodków, dokumentem naszych rodzinnych korzeni. Należy do krajobrazu kulturowego sołectwa. Choć ma niewiele ponad 60 lat, już stanowi ważny rozdział kroniki najnowszych dziejów wsi - jej ostatniego rozdziału: XX i XXI wieku. Łącząc minione z obecnym.
Proponujemy Państwu krótką wędrówkę po trzebowniskiej nekropolii. Przystaniemy przy niektórych nagrobkach, by wspomnieć osoby szczególnie zapisane w historii ostatniego wieku. Rzecz jasna, zawsze taki spacer będzie niepełny, bo pominęliśmy taką czy inną tablicę...
W tej wędrówce towarzyszyć nam będą trzebowniskie przedszkolaki, które w Dzień Zaduszny wybrały się w to miejsce, aby poznać pierwszy smak historii. I uczyć się szacunku dla swych przodków oraz ich dorobku. Po to, by godnie kontynuować ich dzieło.
Autorem fotografii są: red. Ryszard Bereś oraz Teresa Sztajer.
|
Przez wieki, zmarłych mieszkańców Trzebowniska chowano przy kościele w Staromieściu, a od 1896 na staromiejskim cmentarzu parafialnym. Poświecenie własnego cmentarza parafialnego w Trzebownisku nastąpiło 25 października 1947 roku. Pierwszy pochówek miał miejsce 9 listopada 1947. |
Tutaj leżą ich pradziadkowie. Głęboki szacunek dla Zmarłych to nieodłączny element kultury i obyczajowości Polaków. |
|
|
MARIUSZ BĄK. Działacz sportowy LKS, na początkuj lat dziewięćdziesiątych czołowy zawodnik Klubu "Piast" Nowa Wieś, później trener juniorów LKS Trzebownisko. Cieszył się ogromną sympatią wśród swych młodych przyjaciół. |
ANIELA BEREŚ. W czasie okupacji hitlerowskiej, aresztowana i torturowana przez Gestapo. Więzień obozów w Pustkowie, Oświęcimiu i Ravensbruck (nr 47466). Po wojnie prezes koła kombatantów (ZBoWiD). |
|
|
FRANCISZEK BEREŚ. Jeden ze współzałożycieli Ochotniczej Straży Pożarnej. Później, przez wiele lat aktywny druh. Uczestnicząc w licznych akcjach gaśniczych wykazywał się niezwykłą brawurą i odwagą. |
GRZEGORZ BEREŚ. Zajmował się handlem, aż do II wojny prowadził własny sklep spożywczy oraz gospodarstwa domowego. Wspierał finansowo wszelkie inicjatywy społeczne, m.in. łożył na wyposażenie drużyny OSP. Miał żyłkę konstruktora, własnym sumptem zbudował m.in. rower (o drewnianych kołach) oraz jagielnik. |
|
|
STANISŁAW BEREŚ. Brat Franciszka Beresia. W marcu 1943 roku aresztowany przez Gestapo. Więziony w Pustkowie, wywieziony na roboty do Niemiec. Powrócił po wyzwoleniu. |
Będą tu przychodzić co rok. |
|
|
Ks. JAN BIELECKI. Proboszcz w Trzebownisku 1955 - 1969. Znany w całej diecezji z porywających kazań. Wyposażył kościół w organy i witraże. Zakończył budowę plebani. W 1967 kościół otrzymał elewacje. |
STANISŁAW BIENIEK. Promotor nowoczesnego rolnictwa w latach siedemdziesiątych, spopularyzował uprawę warzyw i ziół. Zgodnie z ostatnią wolą, ciało Zmarłego spopielono; 1 stycznia 2009 roku odbył się pierwszy we wsi pogrzeb urnowy. |
|
|
JAN CHŁANDA. Współorganizator drużyny OSP oraz przez wiele lat jej prezes (w latach 1906 - 1935). Znany był pod przydomkiem "strzelec". Z jego inicjatywy, wieś zakupiła dla strażaków podstawowy sprzęt i wyposażenie. W 1913 OSP otrzymała sztandar ufundowany prze hr. Jędrzejowicza. Chłanda był strażnikiem zwierzyny leśnej w dobrach hrabiego. |
AGNIESZKA CZYREK. Mieszkanka Nowej Wsi. Najstarsza osoba pochowana na trzebowniskim cmentarzu. |
|
|
MARIAN ĆWIOK. Był w szeregach AK. Wcielony do I Armii WP walczył na Wale Pomorskim. Po wojnie aktywny w życiu społecznym. Przez kilka lat gospodarz Klubu Rolnika |
JÓZEF DODOLAK. W 1936 roku wszedł w skład Komitetu Budowy Kościoła. Później bardzo aktywy i ofiarny przy wznoszeniu i urządzaniu świątyni. Działał w Radzie Parafialnej. |
|
|
FRANCISZEK DRUPKA. Współorganizator Kluby Katolickiego oraz obchodów 50 - lecia parafii. Jeden z liderów Komitetu Rozbudowy Kościoła. W latach 1998 - 2008 radny Rady Gminy z ramienia listy Katolickiego Komitetu Wyborców. |
Czym skorupka za młodu nasiąknie... |
|
|
JAN KLOC. Współorganizator w 1906 pierwszej drużyny strażackiej w Trzebownisku. Ponad 25 lat pełnił funkcje naczelnika drużyny. Miał również niekwestionowane zasługi w rozwoju życia społeczno - kulturalnego wsi (powstanie orkiestry OSP). Ponadto, znany był w okolicy z rwania zębów. |
MARIA KOGUTEK. Więźniarka hitlerowskich obozów w Pustkowie i Ravensbruck (nr 47479). Rodzina Kogutków represjonowana przez okupanta z racji działalności syna Józefa Kogutka, czołowego organizatora lewicowego ruchu oporu na Rzeszowszczyźnie. W obozach koncentracyjnych zginęli: mąż Jan oraz synowie: Piotr, Kazimierz i Stanisław. |
|
|
HENRYK KOGUTEK. Najmłodszy syn Marii Kogutek. Po wojnie współorganizator Ludowego Klubu Sportowego. Zawodnik a także "dyżurny" woźnica drużyny piłkarskiej. Prowadził gospodarstwo a także trudnił się pozyskiwaniem piasku z koryta Wisłoka. |
PAWEŁ KOGUTEK. Syn Henryka. Nauczyciel muzyki w Szkole Podstawowej. Bardzo lubiany przez uczniów. Prowadził m.in. zespól "Kleks". Miał duszę artysty. Odszedł tragicznie. |
|
|
MARIA KOTARSKA. Przez 25 lat (1955 - 1974) prezesowała Kołu Gospodyń Wiejskich, liczącemu ponad 100 członkiń. Organizatorka licznych akcji KGW na rzecz unowocześnienia gospodarstw domowych, intensyfikacji produkcji rolnej oraz kultywowania tradycji. Wraz z koleżankami wiele razy reprezentowała wieś na dożynkach centralnych, wojewódzkich i powiatowych. |
JAN KRET. Po powołaniu w 1936 roku gmin zbiorowych, pierwszy wójt gminy w Trzebownisku. Funkcję tę pełnił także w okresie okupacji hitlerowskiej, do lipca 1944 roku. Pochodził ze Staromieścia. M. in. starał się wspomagać działalność spółdzielczości wiejskiej (mleczarskiej, handlowej oraz kółka rolniczego), a także funkcjonowanie drużyn OSP). |
|
|
ALFRED KOZŁOWSKI. Przez 35 lat organista w Trzebownisku. Zorganizował i prowadził chór parafialny, który później przybrał nazwę "Echo". Z nieodłącznym akordeonem uświetniał wiele imprez i uroczystości. |
Panie nauczycielki objaśniają również zasady zachowania się na cmentarzu. |
|
|
WOJCIECH KUSAJ. Działacz polityczno - samorządowy okresu powojennego. W kwietniu 1944 w jego domu odbyło się zebranie organizacyjne konspiracyjnej Rady Gminnej. Kusaj stanął na jej czele. W latach sześćdziesiątych przewodniczył Gromadzkiej Radzie Narodowej. |
ANTONI NOWORÓL. Był pierwszym Zmarłym który spoczął na nowym cmentarzu w Trzebownisku. Wcześniej, mieszkańców wsi chowano w Staromieściu. |
|
|
ZOFIA MITKA. Więźniarka obozów w Pustkowie i Ravensbruck, gdzie była poddawana eksperymentom pseudomedycznym jako tzw. królik doświadczalny. |
DOMINIK OBACZ. Działacz polityczny i społeczny okresu powojennego. Członek pierwszej Rady Narodowej. Inicjator i współorganizator budowy w czynie wodociągów wiejskich, sieci gazowej. oraz nowoczesnej zlewni mleka (później lokum Ośrodka Zdrowia). |
|
|
Dlaczego na grobach tyle zniczy i kwiatów, pytają dzieciaki... |
Ks. HENRYK PIESOWICZ. Przez 28 lat administrował trzebowniską parafią (1969 - 1997). Proboszcz o najdłuższym stażu. Podjął wysiłek budowy Domu Parafialnego, poświęconego w 1962. |
|
|
MIECZYSŁAW PISKORNIK. Jesienią 1944 zmobilizowany do II Armii WP. W latach sześćdziesiątych krótko kierował Urzędem Pocztowym w Trzebownisku. |
ANTONI PUZIO. Współorganizator życia społecznego i politycznego w okresie powojennym. |
|
|
WŁADYSŁAW RZUCIDŁO. Społecznik zaangażowany w życie wsi. W młodości członek amatorskiego zespołu teatralnego, reprezentował gromadę i sołectwo na dożynkach powiatowych i wojewódzkich. W latach 1987 - 1996 sołtys wsi. |
Szacunek dla przodków to ważny kanon wychowawczy polskiej szkoły. |
|
|
HELENA SKRABUCHA. Niezwykły talent aktorski. Pierwszą role zagrała w "Zemście" wystawionej na szkolnym korytarzu na wiosnę 1945. Później jako "gwiazda" amatorskiego teatrzyku zagrała w kilku przedstawieniach i jasełkach. |
JÓZEF SUŁEK. W latach 1975 - 1976 był prezesem Ludowego Zespołu Sportowego. |
|
|
ANIELA SZARY. Współorganizatorka Koła Gospodyń Wiejskich i jedna z najbardziej ofiarnych jego członkiń. Prowadziła w swoim domu pierwszą na wsi wypożyczalnię naczyń i sprzętu gospodarstwa domowego. |
ANIELA i STANISŁAW SZTAJEROWIE. Nauczyciele w Szkole Podstawowej. Stanisław pełnił funkcje kierownika Szkoły od czerwca 1949 do września 1952. Organizował kursy dla analfabetów i akcje czytelnicze. Aniela podjęła pracę w Trzebownisku w maju 1947. |
|
|
EUGENIUSZ SZWAGIEL. Długoletni sołtys Trzebowniska (1964 - 1979). Bardzo lubiany i szanowany przez społeczność wsi. Inicjator czynów społecznych oraz towarowej produkcji rolnej. Za jego sołtysowania środowisko wzbogaciło się m.in. o wodociągi, wiejski ośrodek zdrowia, nowe skrzydło Szkoły, gazociąg, wyrosły nowe przysiółki: Ścieżki, Beresiówka, Działki. |
TADUESZ SZWAGIEL. Żołnierz AK. Po wyzwoleniu wcielony do Armii WP. W latach sześćdziesiątych przejął po GS stary młyn, niegdyś wznoszony i prowadzony przez ojca Wojciecha. |
|
|
Obejście wszystkich grobów wymaga czasu. Na trzebowniskim cmentarzu spoczywa już prawie 1500 Zmarłych. |
STANISŁAW TOMAKA. Wielki społecznik i budowniczy Trzebowniska. Z zawodu murarz. W 1965 stanął na czele Społecznego Komitetu Budowy Wodociągów, a następnie Komitetu Rozbudowy Szkoły Podstawowej. |
|
|
WALENTY TOMAKA. Działacz społeczno - polityczny okresu II wojny i czasów odbudowy. Pełnomocnik ds. reformy rolnej w majątku Zaczernie. W latach 1952 - 1956 poseł na Sejm PRL. |
WOJCIECH TOMAKA. Działacz katolicki, członek Rady Parafialnej. Był wśród inicjatorów budowy kościoła przed wojną, i jej kontynuacji zaraz po wyzwoleniu. |
|
|
KAZIMIERZ i ZOFIA TOMASIKOWIE. Kazimierz, członek AK, ps. Gwintownica, żona Zofia, przewodnicząca KGW w latach 1947 - 1949, później wieloletnia kierowniczka Urzędu Stanu Cywilnego w Urzędzie Gromadzkim. |
Oby odwiedzanie cmentarza stało się nawykiem, a nie tylko rytuałem przy okazji 1 listopada. |
|
|
MARIA TOMASIK. Córeczka Kazimierza i Zofii, pochowana na cmentarzu w Trzebownisku w pierwszym grobie dziecięcym. |
ANDRZEJ TRZYNA. Od 1936 członek Komitetu Budowy Kościoła. Zaraz po zakończeniu działań wojennych, aktywnie włączył się w budowę murów świątyni, a potem w jej wyposażenie. |
|
|
JÓZEF TOMASIK. Honorowy strażak OSP, działacz społeczny. Tuż po wyzwoleniu w 1944 został pierwszym naczelnikiem OSP. Funkcje tę sprawował do 1952. Stał na czele Komitetu Elektryfikacji Wsi, w połowie lat pięćdziesiątych zainicjował budowę nowej remizy, na Zawodziu. |
JÓZEF WILK. Utalentowany wiejski muzyk. Ze swymi skrzypcami towarzyszył różnym imprezom i uroczystościom. W ślady ojca poszedł syn Janek. |
|
|
PIOTR WISZ. Od lat trzydziestych prowadził we wsi jedną z kuźni, obok krzyża przy drodze do Rzeszowa. Podczas II wojny uczestnik ruchu oporu. W okresie 1946 - 1950 piastował urząd wójta gminy Trzebownisko. |
Spacer po cmentarzu to pouczająca lekcja historii o swej małej Ojczyźnie. |
|
|
Trzebowniski cmentarz to świadectwo szacunku i pamięci o tych, którzy odeszli. Nie ma tu mogiły zapomnianej i opuszczonej. |
Ostatnie spojrzenie z lotu ptaka... |
|