Wśród najmłodszych trzebowniczan określenie Kumosy jest zupełnie nieznane. Tymczasem, jeszcze 30 lat temu znajdowało się w społecznym obiegu jako żywe słowo. Tak bowiem nazywano od dziesięcioleci rodowitych mieszkańców wsi. Przypomnijmy przy okazji, iż tego typu regionalizmy posiadali również mieszkańcy sąsiednich miejscowości. Do rdzennych mieszkańców Nowej Wsi przylgnęło słowo Suchajcorze, zaś do zaczernian - Żytnioki.

Skąd pochodzi określenie Kumosy? Są dwie teorie. Jedna złośliwa, powielana zwykle przez konkurentów kawalerów z Trzebowniska, głosiła iż słowo Kumos pochodzi od kumysu, napoju ze sfermentowanego mleka klaczy, przysmaku Tatarów. Zaś kumys ma również wielbicieli w Trzebownisku, bo w żyłach jej rdzennych mieszkańców... płynie domieszka krwi ludzi Orientu. Po średniowiecznych najazdach potomków Tuchaj Beja, we wsi pozostało kilku osadników tatarskich. Miałaby o tym świadczyć m.in. etymologia niektórych starych nazwisk.

Inna wersja uzasadniająca pochodzenie powiedzonka Kumos, bardziej prawdopodobna, głosi, że określenie to wywodzi się od słów kum i kuma (ojciec i matka chrzestna). Osoby pełniące taką rolę zawsze uważane były w społeczności Trzebowniska za najbliższych członków rodziny i traktowane prawie jak rodzona matka i ojciec. Mieszkańcy mieli w zwyczaju zwracać się do siebie oficjalnie ale i towarzysko per kumie, kumo. Nic więc dziwnego, że to hermetyczne środowisko postrzegano jako jedną wielką rodzinę kumów (Kumosów).

Nazwę KUMOS przyjął Zespół Pieśni i Tańca założony przez red. Ryszard Beresia w połowie 1974 roku, i działający przez dwa lata pod patronatem koła ZMW "Wici", przy miejscowym Klubie Rolnika (mieścił się w lokalu zajmowanym dziś przez aptekę VIOLA). Fotkę tej właśnie grupy artystycznej przypominamy powyżej. Piękne dziewczyny i przystojni chłopcy mają dziś po pięćdziesiąt parę lat. Sądzimy, iż ich wnuczęta nie będą miały problemu z rozpoznaniem swych dziadków. Szczegółową imienną prezentację członków zespołu znaleźć można w dziale Z KART HISTORII - ZDJĘCIA ZE STAREGO ALBUMU.

Podmiejskie położenie Trzebowniska a także naturalne procesy demograficzne sprawiły, iż rdzenni mieszkańcy wsi to dziś zaledwie 25 - 30 proc. ogółu tutaj zameldowanych. Najważniejsze jednak, aby wszyscy, także ci którzy weszli do tej społeczności, traktowali Trzebownisko jako nasz wspólny - drogi wszystkim - DOM.

Zaś wszystkich chętnych poznania innych szczegółów z bogatej i chlubnej historii wsi, zachęcamy do zaglądnięcia do kalendarium Trzebowniska, zamieszczonego na łamach serwisu NASZE TRZEBOWNISKO w dziale z KART HISTORII.

Artykuł ten zamykamy inną fotografią wykonaną w sierpniu 1974 roku. Utrwaliła ona młodych artystów z Zespołu KIUMOS oraz członkinie KGW w tradycyjnych rzeszowskich strojach, w trakcie wiejskich dożynek.