Jeszcze tego samego dnia, w którym drukowane NASZE TRZEBOWNISKO dotarło do rąk pierwszych czytelników, odezwały się glosy poddające w wątpliwość niektóre przytoczone w naszej gazetce fakty. Najwięcej emocji wzbudziła użyta nazwa SKOTNIA. Przekonywano -powinno być Szkotnia. Już ta spontaniczna reakcja potwierdziła potrzebę naszego wydawnictwa i jakże żywe zainteresowanie wielu mieszkańców sprawami środowiska.

Wracając zaś do kwestionowanej nazwy. Jako autentyczny Kumos, też zwątpiłem gdy kilkanaście lat temu, w fachowych opracowaniach spotkałem nazwę SKOTNIA. Od dzieciństwa oswojony byłem raczej z określeniem Szkotnia. To skłoniło mnie do głębszej penetracji problemu. Dziś opowiadam się za wersją SKOTNIA. Szkotnia to zniekształcenie wprowadzone do potocznego języka trzebowniczan dopiero w XX wieku. Wcześniej, nasi prapradziadowie bez wątpienia mówili SKOTNIA. Znakomity polski wydawca XIX wieku Michał Arct w dziele Słownik staropolski podaje: SKOTNIA to droga polna, także droga, którą pędziło się bydło. Słowo skotny, wg tego samego słownika, oznaczało: bydlęcy, zwierzęcy. A przecież trzebowniska SKOTNIA jeszcze do lat siedemdziesiątych XX wieku służyła jako wygon oraz przegon krów na pastwisko PRÓCHNICA za Czarną Rzeką (dziś oficjalnie nazywaną Mrowla). Przegon biegł przez łany ZAGUMNIA, krzyżował się z tzw. małą drogą, by po kilkudziesięciu metrach doprowadzić do rzeki. Krowy pokonywały ją brodem, pilnujące je dzieci, czasami dorośli, przechodzili prymitywną kładką.

Przygotowując obszerne KALENDARIUM publikowane na łamach internetowego serwisu NT w dziale Z KART HISTORII, wykorzystałem treść cennego dokumentu jaki udostępnił mi Edward Szczepanik. Było to wydawnictwo Komisji ds. nazw miejscowości, funkcjonującej przy Urzędzie Rady Ministrów, datowane na rok 1966. Otóż w publikacji tej potwierdzono prawidłowość używanych od wieków nazw części wsi Trzebownisko, wymieniając następujące: Na Łaniu, Na Ujezdnem, Pasternik, Przy Moście, Spiny, Zadworze, Zagumnie, Zawodzie. W opracowaniu wyszczególniono ponadto nazwy tzw. obiektów fizjograficznych, podając następujące: Kąty, Chybowata, Łań, Na Ujezdnem, Nieciecze, Podłęki, Porąbki, Poręby, Rędziny, Za Łanem, Zastruże. Nazwano także pastwiska: Błonie i Próchnica, rzekę: Struga, drogę i okoliczne domy: Skotnia, oraz sadzawkę: Karczmówka. Nazwy owe znaleźć można na mapkach historycznych naszego serwisu w dziale Z KART HISTORII.

Słowo SKOTNIA figuruje po dziś dzień na planach kilkudziesięciu miejscowości w Polsce - jako nazwa ulicy, dzielnicy bądź przysiółka. Warto i nam zastanowić się, czy tego starego słowa używanego przez naszych dalekich przodków, nie ocalić dla przyszłych pokoleń, wprowadzając do oficjalnego nazewnictwa. Panowie radni Rady Gminy. Przed wami pole do działania. Rozważcie tę nietuzinkowa propozycję. Raczej w wersji SKOTNIA, a nie żargonowej jako "Szkotnia".

Ryszard Bereś

Publikowane wyżej zdjęcie z lotu ptaka wykonane przez Marka Kozioła obrazuje współczesny widok na SKOTNIĘ z usadowionym tam Zakładem Mięsnym JK, zaś po drugiej stronie obwodnicy drogi nr 19 - halami Rzeszowskiej Spółdzielni Mleczarskiej.