Przez wieki, jedynym miejscem życia towarzyskiego Trzebowniska była karczma przy sadzawce, przez co, ten największy zbiornik przeciwpożarowy we wsi zwykło się nazywać Karczmówką. Rządzący tutaj Żyd egzekwował swoje; niejeden gospodarz przepił w karczmie niejedną morgę ziemi, jak kmieć Tomasik, do którego, później, przylgnął złośliwy przydomek Interes.

W karczmie zatrzymywali się też przejezdni podążający traktem na Sokołów, dlatego budynek posiadał tzw. sień wjazdową dla furmanek i dyliżansów. Po I wojnie funkcję karczmy przejął sklepik i wyszynk prowadzony przez Grzegorza Beresia, po II wojnie - sklep i bar urządzony w nowym Domu Ludowym, wybudowanym w 1947 roku, tuż obok dawnej karczmy. Gospodarzem obiektu została Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Jasionce, która w nowej powojennej rzeczywistości, stała się głównym organizatorem działalności handlowo - zaopatrzeniowej na wsi. I tak było aż do początku lat dziewięćdziesiątych.

Tymczasem, przebudowany obiekt po dawnej karczmie, pełnił wyłącznie rolę domu mieszkalnego. Po Tomasikach przejęli go Piekarze. W lipcu 2010 znikł z krajobrazu Trzebowniska, razem z towarzyszącymi mu zabudowaniami gospodarczymi, w tym "słynną" stodołą, której ściana, przez pół wieku, pełniła rolę głównej tablicy ogłoszeń. Wyburzono też sąsiednie zabudowania Cieślów. W samym sercu sołectwa powstał wiec sporej wielkości teren, gotowy do intratnego zagospodarowania. Nowy właściciel działki, pytany o plany, odpowiada lakonicznie: - Zamierzam zainwestować w obiekt na cele handlu i usł...

Reprezentacyjny, tak potrzebny mieszkańcom, ciąg handlowo - usługowy przy głównej drodze przez wieś, zapoczątkowany budową nowej apteki VIOLA, wzbogaci się wiec o kolejny nowoczesny obiekt. Miejmy nadzieję, że zaoferuje on działalność naprawdę atrakcyjną, rzeczywiście potrzebną mieszkańcom, faktycznie uzupełniającą ofertę, którą już obecnie zapewniają zlokalizowane tu jednostki: Delikatesy GS, poczta, Bank Spółdzielczy, kawiarnia "U Adama", i kolejno - podążając w stronę szkoły - punkt telewizyjno - komputerowy, VIOLA, market SPAR oraz powstający dom komunalny (głównie na cele opieki zdrowotnej).

Liczymy na gruntownie przemyślane decyzje nowego inwestora. Zdaniem większości mieszkańców, kolejny supermarket w 3 - tysięcznym sołectwie nie ma racji bytu. Trzebownisko to nie Rzeszów, ściągający klientów z całego regionu. Poza tym, jest granica rozsądku. Za moment, przy Lubelskiej ruszy LIDL, zaś tuż przy granicy wsi i miasta, na tzw. staromiejskich polach, ma powstać kompleks handlowo - rozrywkowy Bella Dolina. I kolejny argument, również nie bez znaczenia: nowy market może definitywnie zachwiać egzystencją sklepu GS, a temu, znaczna część mieszkańców wsi, byłaby zapewne przeciwna. Wszak to najstarszy dziś punkt handlowy w Trzebownisku, zasłużony dla wiejskiego handlu. Jak dotąd, sklep SAM WENUS, teraz DELIKATESY, próbuje dzielnie podołać wolnorynkowej konkurencji. Temu podporządkowane są starania prezesa GS Zbigniewa Deca oraz całej załogi placówki: na rzecz modernizacji lokalu, lepszej obsługi mieszkańców, zapewnienia towarów cenionych przez klientów. To rzecz powszechnie znana w gminie, że pieczywo z GS-owskiej piekarni (zwłaszcza, pozbawiony konserwantów chleb pytlowy, bułki, drożdżówki czy paluszki), może zaspokoić gusta najwybredniejszych smakoszy, zaś po kaszankę z Nienadówki, trzeba wybrać się we wtorek bądź w czwartek już z samego rana, by nie odejść z kwitkiem.

Oczywiście, w dobie gospodarki wolnorynkowej, nikt nie zagwarantuje GS-owskim placówkom spokojnej przyszłości. Kiedyś, ze stanem ponad 30 sklepów, Gminna Spóldzielnia dominowała w gminnym handlu. Dziś, GS jest jedynie jego elementem; na ponad 60 punktów handlowych, 9 funkcjonuje pod szyldem Gminnej Spółdzielni "SCh" w Jasionce. Ale ma ona realne szanse na to, by dalej nieźle radzić sobie na gospodarczej mapie gminy. Zwłaszcza, że może liczyć na starych, wiernych klientów - przywiązanych do sklepu GS z racji sentymentu, ale i szacunku dla 65 - letniej działalności Spółdzielni.

Spółdzielczość wiejska, której Samopomoc Chłopska była mocnym ogniwem, ma ogromne zasługi dla polskiej wsi, także dla mieszkańców wsi i gminy Trzebownisko. Pierwszą namiastką ruchu spółdzielczego w naszym środowisku były kółka rolnicze; pierwsze KR powstało w Zaczerniu w 1903. Niebawem, w 1906, w Zaczerniu i Trzebownisku podjęły działalność spółdzielnie mleczarskie oraz kasy zapomogowe Stefczyka. Historia GS Jasionka sięga roku 1946. Obok handlu, gastronomii i produkcji piekarniczej, Spółdzielnia zajmowała się kontraktacją i skupem płodów rolnych, prowadziła solarnię skór, wspierała życie społeczno - kulturalne, m. in. w ramach Klubów Rolnika i spółdzielni uczniowskich.

Gmina Trzebownisko powitała XXI wiek diametralną zmianą profilu swej gospodarki oraz aktywności zawodowej mieszkańców. Niegdyś, była zagłębiem produkcji mleka, warzyw i owoców a także żywca. Dziś, symbolem gminy jest samolot, autostrada i Park Naukowo - Technologiczny. W tej produkcyjnej, ale i cywilizacyjnej rewolucji, musi jakoś znaleźć swoje miejsce Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w Jasionce. W pierwszej kolejności, to obowiązek i zadanie spółdzielców. Nie może być jednak wątpliwości - leży to w interesie całej naszej społeczności.

Tekst i zdjęcia: Ryszard Bereś